YAŞAMAYA DAİR

    Bir sincap gözüktü yıllanmış eski püskü hastane penceresinin demirlerinin hemen önünde. Elinde ufak bir ekmek kırıntısı bir sağa bir sola hızlı hızlı hareket edip elindekini yemeğe uğraşıyordu.

-İşte bu sincapla başlar her şey dedi Hakkı hasta bakıcısı Metin’e, hasta yatağında yorgun elini havaya kaldırıp penceredeki sincabı göstererek.

Hapishanedeki bir kavgada şişlenmişti Hakkı, ameliyat için hastaneye yattığından beri de yaşamanın ne kadar güzel olduğu konusunda tartışırlardı Metin’le.

-Hiç çocuk olmadın mı sen? Diye sordu. Hiç mi kuş kovalamadın, hiç mi hayvan sevmedin, hiç mi yağmurda ıslanmayı umursamadan koşturup, misket oynamak için yerlerde dizlerini parçalamadın? Tekrar sincabı gösterip,

-Hiç mi onun kadar özgür olmadın? Onun yaşadığı hayata özenmedin?

   Hadi oradan dercesine kafasını çevirdi Metin.”Bir sincaba mı özeneceğim?” diye söylendi içinden. Kendince zor bir hayatı vardı. Vefat eden annesinden yadigar üç kardeşi, babasının ikinci eşinden de bir üvey kardeşi vardı. Üvey annesi çalışmaz ev işleriyle ilgilenir, babası da ne iş olsa yaparım der, o ay yevmiyesini kim verirse nereden iş bulabilirse orada çalışır evine ekmek getirirdi. Ama yine de yetiremezler çoğu gece yatağa karınları tok giremezlerdi. Bu yüzdendir Metin’de küçük yaşlarından beri çalışmış hiç değilse sofrada kendi tabağını kendi doldurmaya çalışmıştı. İsyan ederdi hep yaşamına “Neden?” diye sorardı kendi kendine. Çoğu yaptığı işten memnun olmaz sürekli iş değiştirirdi. Bu hasta bakıcılık işine başlayalı da sekiz aya yakın olmuştu. İlk yılı doldurup tazminatıyla ayrılmak vardı kafasında ama daha dört ayı vardı ve katlanmak zorundaydı bu çoğu yaşlı ya da ağır hasta insanların hallerine. Öyle de sinir ediyorlardı ki onu. Hemen hepsi sanki hasta değilmiş sanki onlar ölmeyecekmiş, ameliyat olmayacakmış ya da yakınlarını bir daha göremeyecekmiş gibi değil de hiç ölmeyecekmiş gibi yatıyorlardı eskimiş paslı yataklarında.

   Tekrar döndü Hakkı’ya doğru. Çarşaflarını değiştirmiş, kırılan serum şişesinin yerde bıraktığı izleri silmiş ve odadaki işini bitirmişti.

-Benim hiç misketim olmadı dedi. Ayrıca yağmurda ıslandığımda da üvey annemden dayağı yerdim.

-Sen beni düşüneceğine kendine dikkat et. Dedi ve sincaplara da bu kadar özenme. Sen uzun bir süre onlar kadar özgür olamayacaksın.

   Kırklı yaşlarının sonundaydı Hakkı. Eski bir kan davası yüzünden ailesiyle uzaklara kaçmış ama o kirli kan kokusu peşini bırakmamıştı. Köyden canını almaya gelen iki hasmından biri onu öldürmek için evinin önünde pusuya yattığında her şeyden habersiz oğlunu okuldan almak için evinden dışarıya çıkıyordu. Hasımı önce haince üzerine atlamış sonrasında çıkardığı bıçağı Hakkı’ya doğru savurmuştu. Şansı yaver giden Hakkı o soğuk demirin tadına bakmaktan kurtulmuş çevik bir hareketle de hasmının böğrünü deşmişti. Gençten bir delikanlı olan kanlısının henüz dünya üzerinde tükettiği oksijen bitmeden de köyden gelen diğer hasmının nerede kaldığını öğrenmişti. Bu kan onun peşini bırakmayacak belki de oğlu da tehlikeye girecekti. Sadece bu cinayetle tutuklansa nefsi müdafaa ile ufak bir cezayla sıyrılacak olduğunu bile bile diğer hasmının kaldığı küçük pansiyona bir hışımla vardı ve ikinci cinayetini de hiç değilse oğlu bu kanla kirlenmesin diye bir an bile düşünmeden işledi. Teslim olduğunda taammüden adam öldürmek suçundan yirmi yıl hapis cezası alması korkutmamıştı gözünü. Kilitli kapılar ya da aşılmaz duvarlar onun yaşama sevincini engelleyemezdi. Ailesini de hapishane yakınında kimselerin bir daha onları bulamayacağını düşündüğü bir yere köyden birkaç akrabasıyla birlikte yerleştirmişti. İnsanları severdi, bir o kadar insanlarla kavga etmeyi de, kuşları severdi, bir o kadar da, dallarında tutunamayacak kadar sert esen rüzgarın sesini de. Yani yaşamayı severdi. Duvarların içindekini de dışındakini de.

   Odanın kapısını açtı Metin, kapıda eli silahlı bekleyen iki jandarmaya selam verdi. Hastanın durumunu soran genç delikanlıya,

-Yaraları iyi. Hele ki bu yaşama zevki yok mu, hapishanede 18 yılı daha var, şişlenip hastanede can çekişiyor ama yinede kuşlardan, rüzgardan, sincaplardan bahsetmekten zevk alıyor diye kafa salladı.

-Size iyi görevler bir isteğiniz olursa seslenin bana dedi kapıda bekleyen jandarmalara ve işine devam etti Metin. Yan odaya geçti. Kanser tüm vücuduna yayılmış doktorların umudu kestiği Ahmet beyin odasına girdi. Tüm güleçliğiyle karşıladı onu Ahmet Bey.

-Aç ulan şu perdeleri yağmur var galiba dışarıda diye seslendi. Sanki yağmur yağsa çok şey değişecekti hayatında da. Söylenerek açtı perdeyi Metin.

-Ya sizin şu Doktor Muhsin Bey yok mu? Öldürecek bu adam beni gülmekten. Yine bir Bektaşi fıkrası anlattı ki sorma, gülmekten karnıma ağrılar girdi. Dur sana da anlatayım.

   Yüzünde bir somurtmayla dinler gibi yaptı. Fıkralık bir hayatı yoktu. Ay sonu nasıl gelecek, alacağı maaşla hangi borçlarını ödeyecek, sevdiği kızla kavga etmeden bir günü daha nasıl geçirecek, nasıl daha iyi bir hayat sürecek kafasında sadece bunlar vardı. Yalandan bir tebessümle “Vay be Ahmet bey” dedi yarısını bile dinlemediği Bektaşi fıkrasının sonunda. Yatağa yöneldi Metin. Usulca koluna girip yataktan yandaki koltuğa kaldırdı Ahmet beyi. Çarşafları ve yastık kılıfını değiştirdi, tuvaletler temiz mi diye baktı, yerleri şöyle bir sildi. Konuşmadı hiç Ahmet’le, zaten ne konuşabilirdi? Adam tüm vücudunu kansere yenik düşürmüş hala neşesi yerinde ve Metin’in sinirini bozmaya birebir biriydi. Ağzından çıkacak her kelime canını sıkar diye konuşmamaya, göz göze gelmemeye özellikle özen gösteriyordu. Ama Ahmet Bey dayanamadı daha fazla.

-Bu yağmurun yağacağı yok. Saatte yediye geliyor. Aç bakalım şu televizyonu da ajansa bakalım biraz dedi.

-Orada mutlaka söyler yağıp yağmayacağını. Güzel ülkemde neler olmuş havadisleri de öğrenmek lazım.

   Ameliyat masasından kalkabilmesine ihtimal vermeyen doktorların olduğu bir hastanede, sadece yağmura kederlenip, ülkenin durumunu merak etmek hastalıktan da beterdi Metin için. Gitti televizyonu açtı, bir haber kanalı buldu, Ahmet beyi tekrar yatağına yatırdı.”Dinle bakalım ne olmuş herkesin mutlu mesut yaşadığı ülkende” diye kinayeli bir konuşmayla odanın kapısını çarpıp çıktı.

   Gündüz kalkıp işe geliyorum tüm bu zırvaları çekiyorum geç saatlerde eve gidip zar zor alınan hiçte sevmediğim yemeklerden yiyorum saçma gelen ama başka bir seçeneğim olmadığını düşündüğüm dizileri izleyip yorgun ve işe yaramaz vücudumu yatağa bırakıyorum diye düşündü. Ve ertesi gün aynısı ve bir daha ve bir daha, sekiz aydır her günüm aynı. Mutlu olacak yaşamaya değecek ne var ki? Diye düşünürken koşuşturmaları gördü. Birkaç hemşire sedyeyi olanca hızlarıyla kapıya doğru yetiştirmeye çalışıyorlardı. Kapıda beliren askeri aracın içinden üç dört asker fırlarcasına atladı. Kan revan içinde kalmıştı üstleri ama bir yaraları olmadığı belliydi. Aracın arkasından Metin’in daha önce hiç görmediği kadar harap olmuş neredeyse paramparça vaziyette bir asker indirdiler. İlk görebildiği kadarıyla iki bacağı da yoktu. Tek kolunun da sadece dirsekten yukarısı bedeninden sarkar vaziyetteydi. İçi acıdı Metin’in, bu mu hayat diye düşündü, tekrar sordu bu çaba neden diye kendine. Arkadaşları yaralı askeri sedyeye yatırdıklarında doktor da başlarındaydı. Nabzını yokladı, atmıyordu, yüzü hala belli belirsiz seçilebilen gencecik askere baktı ve onu getiren arkadaşlarına döndü. “Maalesef nabız yok” dedi. “Kaybettik.”  Çocuğu getiren diğer askerlerde çocukla aynı yaşlardaydı. Kandan kıpkırmızı olmuş ellerini yüzlerini hiç değilse az da olsa temizlemeleri için yanlarına doğru gitti Metin. Onlara birkaç bez verdi. Çocuklar henüz ölmüş arkadaşlarının kanını vücutlarından temizlerken, “Nasıl oldu bu?” diye sordu. Yeni bitmişti gencin eğitimi gönderildiği bölükte daha ilk gününde çıktıkları mayın aramasında basmıştı mayına, paramparça olmuştu vücudu. Arkadaşları serzenişteydi, belki onlarda bir hafta sonra belki o kadar bile uzakta değil bir kurşunun hedefi ya da bir mayının kurbanı olacaklardı. Ama sinirleri yatışsın diye içerlerken sigaralarını, ne zaman biter bu terör, ne zaman döneriz evlerimize, bu haber duyulursa anaları babaları ne yapar, onların sağ salim eve döneceklerinden şüphe ederler mi? Diye tartışıyorlardı. Bir tanesi derin bir nefes çekti sigarasından ve şafak Konya dedi. 42 gün kalmıştı askerliğinin bitmesine. Biteceğinden o kadar emin o kadarda umutluydu ki ölen arkadaşına rağmen. Şaşkınlığını gizleyemedi Metin. Neyse diye söylendi yine, çocuğa da canı sıkılmıştı. Henüz askerliğini yapmadığı için korkmuştu da. Mesaisi bitmek üzereydi sadece alt kat kalmıştı. Hızlıca sıradaki iki üç odaya girip işlerini halletti. Sonraki oda ya girerken yine tedirgin oldu. Hasan amcada hayatı dolu dolu yaşayan bir adamdı.

-Ooo hoş geldin evlat diye seslendi Metin’e Hasan amca. Nasılsın oğlum dedi. Nasıl bekar kalıyorsun bu yakışıklılıkla diye kıs kıs güldü ve kızım olsa senin gibi bir damadım olsun isterdim diye ekledi. Bu sevgi dolu cümleler bombardımanında bir an bocaladı Metin ama tekrar o mutsuz negatif tavrını takınması uzun sürmedi. “Sahi” dedi Metin “Senin niye yok çoluğun çocuğun.” Biraz moralini bozmaya niyetliydi Hasan amcanın. Ama hiç oralı olmadı Hasan amca.

-Bütün doğa benim çocuğum dedi. Kuşlar, ağaçlar, böcekler hepsi babaları gibi severler beni.

Metin tekrar üstüne gitti, kılıçlar çekilmişti bir kere.-Aman dedi zaten çocuğun olsa ne olacak? Az önce pırıl pırıl bir vatan evladını, bir ana kuzusunu paramparça olmuş bir şekilde getirdiler hastaneye. Kim bilir hangi ananın gözünden sakındığı bebeği, hangi babanın soyunu devam ettirecek biricik oğluydu?

   Ölümden korkardı Hasan amca, yetmişli yaşlarında kalbi iyice zayıflamış ölüm döşeğinde olmasa da çokta uzun ömrü olmayan bir yaşlıydı.”Allah rahmet eylesin” dedi. “Allah anasına babasına sabır versin. Ne yiğitler devrildi bu vatanın toprağı için. Ne çok şehidin kanıyla sulandı bu topraklar.” Metin’in amacını anlayıp konuşmasına fırsat vermeden ekledi. “Bende yeni zeytin fideleri ekmiştim kalbim teklemeden önce. Bu körpecik şehitlerin suladığı topraklar verimlidir çok, kıymetini bilmek lazım. Bu sene olmaz ama seneye kesin toplarım zeytinleri. Ne güzelde olur benim ağaçtan alınan zeytinin. Diğerleri içinde bir fabrikayla anlaşayım diyorum, zeytinyağı için güzel para veriyorlarmış. Üç beş harçlığımızı çıkartırız hiç değilse.” Diyip kıkırdadı. Sanırsın ortaokula giden çocuk diye düşündü Metin. Yarına çıkacağı garanti değil hala harçlık derdinde.

-Tabi Metin amca, tabii dedi. Seneye olmazsa öbür sene kesin toplarsın zeytinleri. Bana da birkaç kilo yollarsın herhalde. Diye iğneledi aklınca.

-Ayıp ettin evlat dedi Metin amca. Adresimi bırakacağım sana. Muhakkak bekliyorum, yengen bir zeytinyağlı yaprak sarması yapsın parmaklarını yersin.

-Sağ ol Metin amca, sen sağ ol yeter ki gelirim elbet. dedi pekte umudu yokmuş gibi ve sanki bu gece bile son gecesi olabilirmiş gibi hakkını helal et diyerek çıktı odasından.

   Mesainin sonu gelmişti. Hazırlıklarını yapıp evine gitmek üzere çıkış kapısına doğru yürürken gözü özel bir odada tutulan kimyagere takıldı. Askeriye için çalıştığı sırada kimyasal bir silah yapımında görev almış ancak çıkan sorun yüzünden depolarda sızma olmuş diğer arkadaşlarıyla beraber hayatlarını hiçe sayıp başka insanlar kurtulsun diye laboratuvarlardan çıkmayıp zehirli kimyasalların fabrika dışına çıkmasını engellemişlerdi. Sırt sırta verdiği dostları çoktan hayatını kaybetmiş o da son zamanlarını hastanede sadece özel giysiyle girilebilen bir odada müşahede altında geçiriyordu. ”Ben olsam böyle boktan bir hayata rağmen canımı başkaları için feda edebilir miyim?” diye düşündü Metin. Karar da veremedi ama “yapamazdım” fikri ağır bastı omuzlarında. Yürümeye devam etti görevini akşamcı hasta bakıcıya bırakıp gerekli kağıtları imzaladı ve evinin yolunu tuttu. Aynı yemekler, aynı diziler, aynı saatte yatış, aynı saatte kalkış ve sabahına yine aynı hastahane, aynı hastalar. Kapıdan girdiğinde yine içi sıkıldı.

   Sırayla yaptı vazifelerini Hakkı, Metin amca, Ahmet Bey ve tüm diğer hastalar. Akşama nöbetçiydi, biraz dinlenmek için kuytu bir odaya çekilip biraz kestirmek istedi. Hakkı’nın son günüydü diye düşündü birazdan taburcu olacak. Ama umursamadı sevmezdi vedalaşmaları, çokta haz etmemişti zaten bu mutlu mesut adamdan. Zaten karısıyla çocuğu da demir parmakların ardından görmek yerine doya doya sarılmak için geleceklerdi hastaneye. O mutlu mu hüzünlü mü olduğuna karar veremediği tabloyu görmek istemeyip koydu kafasını yastığa. Uyandığında başında bir torba misket ve bir not buldu. Hakkı hastaneden çıkacağı günü ailesine bildirirken küçük oğlundan da o çok sevdiği misketlerini getirmesini istemişti. Oğlu “Neden?”diye sorduğunda da buradaki bir arkadaşımın senden daha çok ihtiyacı var onlara demişti. Taburcu olurken de bir hemşireye rica etmiş, Metin’e vermesi için bir kağıt parçasıyla beraber eline tutuşturmuştu.  Misketlere baktı Metin sonra notu açtı. Sevgili dostum hayat bu şiir gibi diyordu notun başında hayat, yaşamaya dair.

"Yaşamak şakaya gelmez,

büyük bir ciddiyetle yaşayacaksın
bir sincap gibi mesela,
yani, yaşamanın dışında ve ötesinde hiçbir şey beklemeden,
yani bütün işin gücün yaşamak olacak.

Yaşamayı ciddiye alacaksın,
yani o derecede, öylesine ki,
mesela, kolların bağlı arkadan, sırtın duvarda,
yahut kocaman gözlüklerin,
beyaz gömleğinle bir laboratuvarda
insanlar için ölebileceksin,
hem de yüzünü bile görmediğin insanlar için,
hem de hiç kimse seni buna zorlamamışken,
hem de en güzel en gerçek şeyin
yaşamak olduğunu bildiğin halde.

Yani, öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı,
yetmişinde bile, mesela, zeytin dikeceksin,
hem de öyle çocuklara falan kalır diye değil,
ölmekten korktuğun halde ölüme inanmadığın için,
yaşamak yanı ağır bastığından.

Diyelim ki, ağır ameliyatlık hastayız,
yani, beyaz masadan,
bir daha kalkmamak ihtimali de var.
Duymamak mümkün değilse de biraz erken gitmenin kederini
biz yine de güleceğiz anlatılan Bektaşi fıkrasına,
hava yağmurlu mu, diye bakacağız pencereden,
yahut da sabırsızlıkla bekleyeceğiz
en son ajans haberlerini.

Diyelim ki, dövüşülmeye değer bir şeyler için,
diyelim ki, cephedeyiz.
Daha orada ilk hücumda, daha o gün
yüzükoyun kapaklanıp ölmek de mümkün.
Tuhaf bir hınçla bileceğiz bunu,
fakat yine de çıldırasıya merak edeceğiz
belki yıllarca sürecek olan savaşın sonunu.

Diyelim ki hapisteyiz,
yaşımız da elliye yakın,
daha da on sekiz sene olsun açılmasına demir kapının.
Yine de dışarıyla birlikte yaşayacağız,
insanları, hayvanları, kavgası ve rüzgarıyla
yani, duvarın ardındaki dışarıyla.

Yani, nasıl ve nerede olursak olalım
hiç ölünmeyecekmiş gibi yaşanacak..."*

*Nazım Hikmet Ran

Fluorit Mavisi